مقدمه
کارخانه‌ها به عنوان یکی از قطب‌های اصلی اقتصاد در سراسر دنیا شناخته می‌شوند و نقش پررنگی در توسعه و پیشرفت جوامع دارند. هر سال تعداد زیادی از کارخانه‌جات، ساختمان‌های مسکونی، انبارها، پالایشگاها و بسیاری از صنایع دچار آتش سوزی شده و خسارات جبران ناپذیری به منابع مالی و انسانی وارد می‌شود؛ از این رو جدی گرفتن خطر آتش‌سوزی امری ضروری و حیاتی بشمار می‌آید. در این مقاله به بررسی عوامل موثر آتش‌سوزی در کارخانه‌ها می‌پردازیم و نکاتی را برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی بیان می‌کنیم، با ما همرا باشید.
شایع ترین دلایل آتش‌سوزی در کارخانه‌ها
انفجار و آتش سوزی در صنایع مختلف همواره هزینه‌های هنگفتی را به دولت‌ها تحمیل می‌نماید. بطور متوسط سالانه حدود ۳۷ هزار آتش‌سوزی در صنایع و بخش‌های تولیدی جهان رخ می‌دهد، که باعث تحمیل هزینه‌های جانی و مالی هنگفت می‌شود.
برای حفظ ایمنی و سلامت نیروهای انسانی شاغل در کارخانه‌ها، در اولین قدم باید با دلایل بروز حادثه آشنا شوید، تا بتوانید محیطی ایمن را فراهم کنید.
اتصال لوازم الکتریکی و آتش‌سوزی در کارخانه‌ها
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلایل بروز حریق و آتش‌سوزی در مکان‌های صنعتی و کارخانه‌ها اتصالی کردن تجهیزات الکتریکی است. مواردی همچون بارگذاری بیش از حد مدارهای الکتریکی، استفاده از تجهیزات الکتریکی قدیمی و سیم‌کشی نامناسب می‌توانند زمینه بروز آتش سوزی را فراهم کنند و خسارت‌های مالی و جانی متعددی به وجود بیاورند.
سهل انگاری و بی‌دقتی در محل‌کار!
بی‌دقتی در محیط کار، در حقیقت دومین علت شایع آتش‌سوزی های تجاری است. این بی توجهی ممکن است شامل دور ریختن سیگار یا خاکستر بدون احتیاط و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی در برابر آتش یا بی توجهی به قوانین محل کار در مورد سیگار کشیدن باشد. همان‌طور که می‌دانید در کارخانه‌ها مواد قابل اشتعال متعددی وجود دارد و استعمال دخانیات می‌تواند باعث مشتعل شدن این مواد و آتش‌سوزی شود.
پیروی نکردن از سایر پروتکل‌های ایمنی نیز باعث بروز آتش‌سوزی در کارخانه‌ها می‌شود. بنابراین آموزش خوب، ایمنی در برابر آتش‌سوزی را برای ما فراهم می‌سازد.
مواد قابل اشتعال و آتش‌زا در کارخانه‌ها
وجود مواد قابل اشتعال مانند سوخت‌ها، روغن‌ها، گازها و مواد شیمیایی می‌تواند به عنوان اصلی‌ترین علت‌های آتش‌سوزی در کارخانه‌ها شناخته شود و خطرات جبران ناپذیری را به بار آورد. انفجار ناشی از گازها و مایعات اشتعال زا می‌تواند سبب مرگ افراد و تحمیل هزینه‌های سنگین به صنایع شود.
خرابی تجهیزات کارخانه‌ها
عدم نگهداری مناسب از تجهیزات برقی، ماشین‌آلات و دستگاه‌های کارخانه از دیگر دلایل ایجاد آتش‌سوزی است. خرابی یا سوء عملکرد تجهیزات الکتریکی و روشنایی در ایستگاه‌های خدمات، تعمیرگاه‌ها، کارخانه‌جات و سایر فروشگاه‌های حرفه‌ای، باعث ایجاد ۲۲ درصد از آتش‌سوزی‌ها و ۲۶ درصد از خسارت‌های مستقیم است.
اطمینان حاصل کنید که همه کارمندان در مورد ایمن‌ترین روش‌های استفاده از وسایل کارخانه کاملاً آموزش دیده و به طور کلی با ایمنی الکتریکی آشنا هستند.
گرد و غبار قابل احتراق در محیط کارخانه‌ها
در محیط کارخانه ممکن است انواع گرد و غبار مانند خاک اره، آرد، پودرهای شیمیایی، غبار غلات و … وجود داشته باشند که پتانسیل بالایی برای اشتعال دارند. در این صنایع مواد قابل احتراق در ابعاد بزرگ خطری ندارند، اما به شکل گرد و غبار می‌توانند باعث سوختن و احتراق گردند.
این گرد و غبار به خودی خود خطرناک نیستند! اما انباشت بیش از حد آن ها در محیط و وجود عواملی مثل جرقه یا شعله می‌تواند باعث خطرناک شدن گرد و غبار شود. چنانچه در محیط کار تهویه مناسبی وجود نداشته باشد، این ذرات باعث بروز آتش‌سوزی در کارخانه‌جات می‌شوند.
پدیده‌های طبیعی و آتش‌سوزی در کارخانه‌ها
عواملی مانند رعد و برق، زلزله، و بوران‌های برفی نیز می‌توانند در کنار تمامی موارد بالا که ناشی از خطاهای انسانی و نقص تجهیزات هستند، به آتش‌سوزی در کارخانه‌ها منجر شوند. بروز همچون پدیده‌هایی می‌توانند خطرات زیادی را ایجاد کنند که آتش‌سوزی یکی از شایع‌ترین آن‌ها است.
چگونه از آتش‌سوزی جلوگیری کنیم؟
این موضوع بسته به هر شغلی متفاوت است. اگرچه صاحبان مشاغل معمولاً اصلی ترین فرد در تصمیم گیری برای تأمین ایمنی محیط کار هستند، اما همه کارکنان باید برای جلوگیری از آتش سوزی در محیط کار کمک کنند و این باید یک تلاش تیمی باشد.
برای جلوگیری از هر نوع خسارت، لازم است که اقدامات مختلفی انجام شود. آتش سوزی نیز خارج از این قاعده نیست. از جمله مهم‌ترین اقدامات برای ارتقا ایمنی و حفاظت از حریق در کارخانه ها می‌توان موارد به موارد زیر اشاره کرد:
وسایل برقی را در انتهای روز خاموش کنید
در پایان هر روز از خاموش بودن تمام وسایل اطمینان حاصل کنید. با این‌کار از وقوع یک وضعیت فاجعه بار در طول شب جلوگیری کنید.
توزیع مدارهای الکتریکی بر اساس میزان مصرف
بارگذاری مدارهای الکتریکی کارخانه‌ها، با ظرفیت بیش از حد باعث منفجر شدن فیوز می‌شود! پس با توجه به ظرفیت مدارها از آن‌ها استفاده کنید.
مشکلات شبکه‌های الکتریکی را برطرف کنید!
گسل‌های الکتریکی از اصلی ترین دلایل آتش سوزی در محل کار است، بنابراین مهم است که افراد در کارخانه‌ها به عیوب الکتریکی توجه کنند و فوراً آن را برطرف نمایند!
پیشگیری از تراکم مواد قابل اشتعال
استفاده از مواد قابل اشتعال، از جمله انواع کاغذ، زباله‌ها را به حداقل برسانید و محل‌کار خود را عاری از درهم ریختگی و تراکم موارد قابل اشتعال نگه دارید.
عدم استعمال دخانیات!
فقط در مناطق مشخص شده مانند اتاق دخانیات سیگار بکشید و از خاموش شدن سیگار خود مطمئن شوید!
به دمای ماشین آلات توجه کنید.
از گرمای بیش از حد و جرقه‌های اصطکاک، ماشین آلات جلوگیری کنید. توجه کنید که ماشین ها همیشه به درستی بررسی و نگهداری شوند.
مواد شیمیایی را بشناسید!
اگر از مواد شیمیایی در کارخانه‌ها استفاده می‌کنید، همیشه آن‌ها را براساس برچسب ها طبقه بندی کنید تا از احتراق احتمالی جلوگیری شود و با خیال راحت از این مواد استفاده کنید.
آموزش‌‌های مهار آتش
آموزش و تمرینات منظم، برای کارکنان در خصوص استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات آتشنشانی ضروری است. می‌توانید طرح‌های امداد را به‌طور منظم اجرا کنید تا کارکنان شما در صورت بروز حادثه آماده باشند.
تجهیزات خاموش کننده در کارخانه‌ها
نوع و تعداد مناسبی از خاموش کننده‌های آتش را برای محیط کار خود فراهم کنید و توجه کنید که افراد محل آن‌ها را بدانند، تا در صورت بروز موارد اضطراری به راحتی آن‌ها را پیدا کنند. همچنین از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
آشکارسازهای دود برای تشخیص آتش‌سوزی
دتکتور دودی یک دستگاه ایمنی است که برای تشخیص دود ناشی از آتش‌سوزی و هشدار استفاده می‌شود. این تجهیزات در صورت وقوع آتش‌سوزی کمک می‌کنند تا جان افراد به خطر نیفتد و اقدامات امنیتی به موقع انجام شوند.
اسپرینکلرها، دتکتورهای دود و آشکارسازها در صورت بروز آتش‌سوزی نقش بسیار مهمی دارند. بنابراین از وجود صحیح آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
نصب درب های اضطراری
یک ساختمان امن در برابر آتش همیشه تعدادی صحیح از خروجی های کاربردی، برای اطمینان از فرار سریع و آسان و در عین حال جلوگیری از گسترش آتش در اختیار دارد. این امر می‌تواند با تفکیک مناسب مسیرهای فرار، آسیب را به حداقل برساند.
بیشتر بدانید: مینی چیلر چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؟
در هنگام آتش‌سوزی چه کنیم؟
در صورت بروز حادثه، آرامش خود را حفظ کرده و موارد زیر را انجام دهید:
- در صورت وجود پله‌های اضطراری، از آن‌ها و در صورت عدم وجود، از راه پله‌ها برای خروج و فرار استفاده کنید.
- از تجمع در راه‌پله‌ها پرهیز کنید.
- دستمال خیسی را به دور دهان و بینی خود ببندید، تا از گازهای سمی در امان بمانید.
- سریعا با آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید و همه‌ی اطلاعات مورد‌نیاز را در اختیارشان قرار دهید.
- در صورت توانایی، تمام افراد را از ساختمان بیرون ببرید.
- به هیچ وجه از آب برای خاموش کردن مواد نفتی استفاده نکنید!
- ظرف مشتعل را حرکت ندهید!
- شعله را با شن، نمک یا پتوی نمناک خفه کنید.
- در صورتی که لباس‌تان آتش گرفت، روی زمین غلت بخورید تا آتش خاموش شود.
- قبل از بازکردن درها با پشت دست حرارت آن را کنترل کنید و در صورت داغ بودن در، آن را باز نکنید و از پنجره‌ها برای فرار استفاده کنید.
- برای جلوگیری از گسترش آتش در را پشت سرتان ببندید.
- در صورت گیر افتادن یک کاغذ یا پارچه‌ی رنگی روشن را به بیرون آویزان کنید، تا آتش‌نشان‌ها از وجود شما آگاه شوند.
جمع بندی نهایی
آتش‌سوزی به عنوان یکی از خطرناک‌ترین پدیده‌ها، می‌تواند خسارت‌های مالی و جانی زیادی به همراه داشته باشد. در این مطلب به دلایل ایجاد آتش در کارخانه‌ها، روش‌های پیشگیری از حوادث آتش‌سوزی و اقدامات لازم در هنگام وقوع آن پرداختیم؛ امید است این مطلب برای شما مفید باشد و بتوانید با رعایت اقدامات بالا سلامت خود و همکاران‌تان را تامین کنید.
