کبد چرب: بایدها و نبایدهای خوراکی!

مقدمه

چاقی مفرط از عوامل ایجاد کبد چرب می‌باشد. این بیماری با تجمع چربی اضافی در کبد می تواند منجر به التهاب، آسیب کبدی و حتی سیروز شود. رژیم کبد چرب بر مصرف غذاهای سالم و مغذی تمرکز دارد که به کاهش وزن و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند. برای درمان کبد چرب، تغییر در رژیم غذایی و تغذیه روزانه ضروری است. در این مقاله به این بیماری، خطرات آن و بهترین رژیم‌های غذایی برای درمان آن می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.

کبد چرب چیست و چه علائمی دارد؟

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این عضو، به فرآوری مواد غذایی کمک می‌کند و مواد مضر خون را فیلتر می‌کند. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری های کبدی است که به دلیل تجمع چربی ایجاد می‌شود. این بیماری که با نام استئاتوز نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که چربی بیش از حد تجمع پیدا کند. تجمع بیش از حد آن می‌تواند به یک مشکل اساسی تبدیل شود. گاهی این بیماری را بیماری خاموش کبدی می‌نامند، به این دلیل که می‌تواند بدون ایجاد علائم رخ دهد!

شاید برای شما سوال باشد که علائم کبد چرب چیست؟ این بیماری علائم و نشانه‌های مختلفی دارد. شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• خستگی شدید
• ضعف
• کاهش وزن
• زرد شدن پوست یا چشم‌ها
• خارش‌های طولانی مدت
• کمبود اشتها
• تهوع و استفراغ
• درد در ناحیه مرکز شکم یا در ربع راست و بالای شکم.

گرید‌های چربی‌کبد را بشناسید!

این بیماری همچنین دارای ۴ مرحله از گرید 1 تا 4 از بی‌ضررترین تا خطرناک‌ترین است!

کبد چرب گرید ۱ ( ساده)

 در گرید یک، چربی اضافی در کبد تجمع پیدا می‌کند. اگر بیماری از گرید ۱ پیشرفت نکند، تقریبا بی‌ضرر است.

کبد چرب گرید ۲ (استئو هپاتیت)

در این مرحله، علاوه بر چربی اضافی، کبد التهاب پیدا می‌کند.

کبد چرب گرید ۳ (فیبروز )

التهاب ایجاد شده در مرحله‌ی 2 کبد را زخم می‌کند. در این مرحله کبد هنوز می‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد اما التهاب مداوم باعث ایجاد اسکار در کبد می‌شود.

کبد چرب گرید ۴ (سیروز )

 در این مرحله زخم کبد به طور گسترده‌ای افزایش می‌یابد. سیروز یک بیماری خطرناک است که می‌تواند باعث نارسایی کبدی شود و معمولا غیرقابل برگشت است. در این مرحله کبد وضعیت نرمالی ندارد و تولید هورمون و پردازش مواد مغذی و سم زدایی از بدن به‌صورت طبیعی انجام نمی‌شود! به همین دلیل بیماران نیازمند دریافت پیوند می‌شوند.

بهترین راه‌های درمان کبد چرب

هیچ دارویی به طور خاص برای درمان بیماری کبد چرب وجود ندارد! درعوض، پزشکان به کمک به شما در کنترل عواملی که به این بیماری کمک می کنند تمرکز می کنند. آنها همچنین توصیه می کنند که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید، این تغییرات می‌تواند به طور قابل توجهی سلامت شما را بهبود بخشد. این تغییرات شامل:

• مصرف داروها برای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید (چربی در خون)
• مصرف ویتامین E و تیازولیدین دیون ها
• حذف یا مصرف بسیار محدود نمک و شکر
• مصرف فیبر کافی و غلات کامل
• اجتناب از الکل
• تناسب اندام

مفید‌ترین مواد‌غذایی برای درمان چربی کبد

متخصصان، مصرف این مواد غذایی را برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری توصیه می کنند:

شیر بادام یا شیر گاو کم چرب

مصرف کافی کلسیم و ویتامین D می‌تواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. علاوه بر این، بیماران مبتلا به کبد چرب پیشرفته به دلیل عوارض متعدد تغذیه ای، دچار مشکل هستند و می توانند به پوکی استخوان مبتلا شوند! بنابراین مبتلایان این بیماری روزانه حداکثر سه لیوان از هر یک از این نوع شیرها را بنوشند.

غذاهای غنی از ویتامین  E

شامل فلفل دلمه‌ای قرمز، اسفناج، بادام زمینی و مغزها و … که سرشار از ویتامین E هستند و برای افراد مبتلا بسیار توصیه می‌شوند.

آب

کارشناسان توصیه می‌کنند یک فرد نرمال و بدون داشتن ممنوعیت در مصرف مایعات با وزن 50 کیلو، می‌بایست روزانه حداقل 3 لیتر آب بنوشد تا از کمبود آب بدن و اثرات منفی آن بر روی کبد جلوگیری کند.

قهوه

تحقیقات پزشکی در حوزه تغذیه و تناسب اندام نشان می‌دهد، قهوه‌ی بدون خامه و شکر، یکی از موثرترین روش‌‌ها برای بهبود این بیماری است. به نظر می‌رسد که قهوه ممکن است نفوذپذیری روده را کاهش داده و جذب چربی را برای بدن کندتر می‌کند.

صحت این مسئله هنوز در مرحله تحقیقات بالینی قرار دارد اما با این وجود، شواهد نشان می‌دهد که قهوه اثرات مفیدی در کمک به کاهش علائم و خطرات بیماری دارد و نسبت به شدت بیماری و وضعیت بیمار، مصرف 7 تا 9 فنجان قهوه در هفته توصیه می شود.

روغن های گیاهی

روغن های خاص مانند روغن زیتون و روغن آووکادو می توانند چربی های سالم بدن را تأمین کنند. این روغن ها به احساس سیری کمک می‌کنند و سطح آنزیم‌های کبدی را کاهش می‌دهند. انواع دیگر روغن سرشار از چربی‌های اشباع نشده، شامل روغن کنجد ، بادام‌زمینی، آفتابگردان و کلزا می باشد.

کتان و چیا

این دانه‌ها منابع گیاهی اسیدهای امگا 3 هستند. این اسیدها برای کبد چرب غیرالکلی و الکلی توصیه می‌شود زیرا باعث کاهش محتوای چربی هستند.

سیر

افزایش مصرف سیر طی یک دوره 15 هفته ای منجر به کاهش توده‌ی چربی بدن و همچنین کاهش چربی در کبد و جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌شود.

سویا

محصولات سویا مانند شیر سویا یا توفو ممکن است این عارضه را بهبود بخشد.

موادغذایی ممنوعه برای بیماران مبتلا به کبد چرب!

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد معمولاً آن‌هایی هستند که می‌توانند سطح قند خون را افزایش داده یا منجر به افزایش وزن شوند ، مانند:

• آب میوه، نوشابه و نوشیدنی‌های شیرین.
• نوشیدنی‌های رژیمی که کالری کمی دارند.
•  کره و کره‌ی آب شده!
• کیک‌های شیرین، بستنی و دسرها.
•  بیکن، سوسیس، گوشت‌های چرب.
• غذاهای شور.
• غذاهای سرخ شده.
• الکل

بهترین رژیم غذایی برای پاکسازی کبد!

همواره در درمان این بیماری توصیه می شود که کالری دریافتی روزانه را کاهش داده و عادات غذایی خود را منطبق با رژیم مدیترانه ای پیش ببرید. رژیم مدیترانه‎‌ای بدین صورت است که یک دوم از هر بشقاب غذایی که می‌خورید باید میوه و سبزیجات، یک چهارم آن پروتئین و یک چهارم دیگر آن نشاسته باشد.

همچنین دو قانون اصلی برای بهبود و درمان وجود دارد:

قانون اول

• انتخاب‌های کم کالری و به سبک مدیترانه‌ای داشته باشید.
• مصرف مقدار زیاد غذاهای گیاهی، غلات سبوس دار، روغن زیتون بکر و ماهی
• مصرف مقدار متوسط مرغ، پنیر و سایر لبنیات

قانون دوم

• از دست دادن تقریباً 7 تا 10 درصد از وزن بدن است.
• از افزودن قندها، گوشت‌های فرآموری و غلات تصفیه شده به رژیم غذایی خود خودداری کنید.

بیشتر بدانید: بهترین راه‌های درمان سنگ کلیه!

ناشتا برای کبد چرب چی بخوریم؟

مصرف برخی مواد غذایی به صورت ناشتا، تاثیر بسیار زیادی بر درمان این بیماری دارد. توجه کنید که این مواد غذایی باید به صورت ناشتا و قبل از وعده‌ی صبحانه مصرف شوند! این ترکیبات شامل موارد زیر هستند:

دمنوش لیمو

مصرف آب‌لیمو ناشتا را امتحان کنید! لیمو یک میوه سرشار از آنتی اکسیدان است که می‌تواند با رادیکال‌های آزاد مبارزه و به سم‌زدایی بدن کمک کند. مصرف دمنوش لیمو به صورت ناشتا همچنین می‌تواند انرژی روزانه شما را تامین کند. به دلیل اینکه این میوه دارای مقادیر فراوانی ویتامین سی ( Vitamin C ) است.

 چای سبز

چای سبز، یک نوشیدنی پر خاصیت و دارای آنتی اکسیدان فراوانی است. مصرف ناشتای این چای می‌تواند به کاهش التهاب در بدن که یکی از علل به وجود آمدن کبد چرب است، کمک کند و به کاهش تجمع چربی در سلول‌های کبدی بیانجامد.

زردچوبه

برخی مطالعات نشان می‌دهد که زردچوبه برای کبد چرب بسیارمناسب است. در کشور هند، از پودر زردچوبه به عنوان داروی این بیماری استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در زردچوبه، کورکومین نام دارد که باعث درمان بیماری کبد چرب می‌شود و به پاکسازی بدن کمک می‌کند.

با این حال، مصرف زردچوبه به صورت ناشتا خود یک چالش بسیار بزرگ است. زیرا معمولاً این ادویه هنگام پخت و پز و همراه با غذا مصرف می‌شود. بنابراین اگر تمایلی برای مصرف زردچوبه به صورت ناشتا ندارید، می‌توانید آن را همراه با وعده صبحانه و در وعده‌های غذایی اصلی میل کنید.

سیر

یکی از گیاهانی که برای درمان کبد چرب صبح ناشتا مفید است، همین سیر است. ساده‌ترین روش مصرف سیر به‌صورت خام است. شما می توانید چند حبه سیر را خرد و به سالاد، سوپ و ماست اضافه کنید. گوگرد و سلنیوم موجود در سیر باعث فعال شدن آنزیم‌های کبدی و سم زدایی بدن می شود.

 گردو

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف گردو به صورت ناشتا می‌تواند به کاهش چربی انباشته شده در کبد کمک کند. این اثر ممکن است به دلیل توانایی اسیدهای چرب امگا 3 در افزایش متابولیسم باشد. البته گردو دارای آنتی اکسیدان نیز هست که می‌تواند از سلول‌های کبدی محافظت کند.

 جمع بندی

همانطور که گفتیم، بهترین روش درمان بیماری کبد چرب، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی است. مصرف برخی مواد غذایی به صورت ناشتا، به پاکسازی و کاهش چربی‌های کبد کمک می‌کند. همچنین با قطع مواد‌غذایی ناسالم، فست‌فود‌ها و کاهش مصرف غذا‌های چرب می‌توانید از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.

 در این مطلب علائم کبد چرب، انواع موادغذایی مناسب و نامناسب برای این بیماری و رژیم‌غذایی مناسب افراد مبتلا به کبد چرب را بررسی کردیم. امید است این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.