مقدمه
اهرام مصر باستان یکی از چشمگیرترین سازههایی است که توسط انسان در دوران باستان هستند. بسیاری از اهرام هنوز هم امروزه باقی ماندهاند تا ما آنها را ببینیم و کاوش کنیم. در زمانی که مصر یکی از غنیترین و قدرتمندترین تمدنهای جهان بود، اهرام به ویژه اهرام بزرگ جیزه نمونهای از باشکوهترین سازه که توسط بشر در تاریخ شکا گرفتهاند. مقیاس عظیم آنها نشان دهنده نقش منحصر به فردی است که فرعون یا پادشاه در جامعه مصر باستان ایفا کرده است. این بناهای باشکوه انسانهای قرن بیست و یکم را به چالش میکشند تا بزرگترین اسرار خود را توضیح دهند. تمدنی که فاقد بولدوزر، لیفتراک و کامیون بود چگونه توانست چنین سازههای عظیمی بسازد؟ چرا کسی باید زمان و انرژی خود را برای انجام چنین کاری صرف کند؟ چه گنجینههایی در داخل این بناها قرار دارد؟
بشتر بخوانید: سفر به تایلند و نکات قابل توجه!
هرم چیست؟
هرم، در معماری، سازهای یادبود است که از سنگ یا آجر میسازند یا روی آن قرار میگیرد و دارای پایه مستطیلی و چهار ضلع مثلثی شیبدار (یا گاهی ذوزنقهای) است که در یک راس قرار میگیرند . اهرام در زمانهای مختلف در مصر، سودان، اتیوپی، غرب آسیا، یونان، قبرس، ایتالیا، هند، تایلند، مکزیک، آمریکای جنوبی و در برخی از جزایر اقیانوس آرام به دست انسان تولید میشدند. کشورهای مصر و آمریکای مرکزی و جنوبی شناخته شدهترین هستند.
اهرام مصر چیست؟
اهرام سازههای سنگی عظیمی هستند که توسط مصریان باستان بیش از 6000 سال پیش ساخته شدهاند. آنها به عنوان گوردخمه یا مقبره پادشاهان و فراعنه مصر باستان عمل میکردند. معروفترین این اهرام، هرم بزرگ جیزه است که برای اقامت فرعون خوفو هنگام مرگ و رفتن به بهشت ساختند. اهرام از تختههای سنگی بزرگ تشکیل میشود که در اصل آنها را با سنگ آهک سفید میپوشاندند و نوک آن تاجی طلایی است. اهرام جزء آخرین عجایبی است که در دوران باستان شکل میگرفت.
چرا اهرام را در مصر باستان میساختند؟
پاسخ کوتاه این است که مصریان باستان اهرام را به عنوان مقبرهها و بناهای تاریخی برای فرعونهای خود میساختند، اما اطلاعات زیادی در مورد اینکه چرا اهرام تا این حد مهم بودند در دست نیست.
در حالی که ما همه چیز را در مورد دین مصریان باستان نمیدانیم، اما میدانیم که زندگی پس از مرگ بخش مهمی از دین و فرهنگ مصر باستان بوده است. این در معماری آنها و همینطور به طور برجسته در زمان، پول و کار بسیار زیاد در ساخت مقبره ها منعکس میشود. برای مصریان باستان، مردن مهمترین کاری بود که انجام میدادند، و آنها بر این اساس برای آن آمادگی پیدا میکردند.
بنابراین اهرام مصر به عنوان محل دفن و یادبود فراعنه بود. مصریان به عنوان بخشی از دین خود معتقد بودند که فرعون برای موفقیت در زندگی پس از مرگ به چیزهای خاصی نیاز دارد. فرعون در اعماق هرم با انواع و اقسام اشیاء و گنجهایی که ممکن است برای زنده ماندن در زندگی پس از مرگ به آن نیاز داشته باشد دفن میشود.
اهداف مذهبی مصریان باستان
در واقع اهرام برای اهداف مذهبی میساختند. مصریان باستان معتقد بودند که هنگام مرگ پادشاه، بخشی از روح او (معروف به “کا”) با بدن او باقی میماند. برای مراقبت صحیح از روح او، جسد را مومیایی کردند و هر آنچه که پادشاه در زندگی پس از مرگ به آن نیاز داشت، از جمله ظروف طلا، غذا، اثاثیه و سایر هدایا با او دفن شد. اهرام به کانون فرقهای از پادشاه مرده تبدیل شدند که قرار بود پس از مرگ او نیز ادامه یابد. ثروت آنها نه تنها برای او، بلکه برای بستگان، مقامات و کشیشانی که در نزدیکی او دفن میشدند نیز تأمین میشد.
سه هرم در جیزه ساختند و اهرام کوچکتر زیادی در اطراف دره نیل قرار دارد. بلندترین اهرام بزرگ نزدیک به 500 فوت در آسمان میرسد و مساحتی بیش از 13 هکتار را در بر میگیرد. ابوالهول بزرگ در همان نزدیکی مجسمه سازی شد تا مراقب اهرام باشد. قد آن 65 فوت است و از سر انسان بر روی بدن شیر تشکیل میشود. بسیاری بر این باورند که ابوالهول تصویری از شاه چفرن (خفرت) بود که در هرم میانی قرار داشت. شیر نماد جاودانگی برای مصریان بود.
عجایب هفتگانه جهان
اهرام تنها یکی از عجایب هفتگانه هستند که باقی ماندهاند. بقیه پس از اینکه در اثر زلزله سرنگون شدند و یا برای مصالح ساختمانی از بین رفتند ناپدید شدند. تصاویری که ما از عجایب هفتگانه امروز داریم، عمدتاً نقاشیها و طراحیهایی هستند که توسط هنرمندان قرون وسطی و رنسانس بیش از هزار سال پس از ناپدید شدن شگفتیها به وجود آمدهاند.
عجایب هفتگانه جهان برای اولین بار در قرن دوم قبل از میلاد ذکر شد. توسط مردی به نام آنتی پاتر صیدون. آنها عبارتند از:
- اهرام جیزه (مصر)
- باغ های معلق بابل (عراق)
- معبد آرتمیس (ترکیه)
- آرامگاه هالیکارناسوس (ترکیه)
- غول رودس (یونان)
- تندیس زئوس در المپیا (یونان)
- فانوس اسکندریه (مصر)
چرا مصریان باستان از شکل هرم استفاده میکردند؟
ما هنوز دقیقاً نمیدانیم که چرا شکل هرم به ویژه برای ساخت مقبره مناسب است، اما مورخان و باستان شناسان چند نظریه دارند.
اعتقاد بر این است که شکل هرم احتمالاً نمایشی از تپه اولیه زمین است که مصریان معتقد بودند جهان از آن ساخته شده است. یک فرضیه جایگزین این است که آنها پرتوهای نزولی خورشید از آسمان را نشان میدهند.
اگرچه مورد دوم اکنون کمی عجیب به نظر میرسد، اما در ابتدا بیشتر اهرام با سنگ آهک سفید صیقلی و بسیار بازتابنده روبرو بودند. این به آنها ظاهری درخشان و براق داد. هنگامی که آنها را از فاصله دور مشاهده کنید، زمانی که برای اولین بار آنها را میساختند، بسیار شبیه پرتوهای نور بودند.
چه زمانی اهرام در مصر باستان شکل گرفتند؟
اهرام در دوره بسیار طولانی در مصر باستان ساخته شدند. بنابراین نمیتوان دقیقاً گفت که آنها از چه زمانی شروع به ساخت اهرام کردند و چه زمانی متوقف شدند، به خصوص که ممکن است اهرام بیشتری در آنجا که ما از آنها اطلاعی نداریم. با این حال، اکثر مصر شناسان فکر میکنند که اولین هرمی که در مصر وجود داشت ، هرم جوسر بوده است.
هرم جوسر در حدود 2630 قبل از میلاد در ساقارا (شمال غربی شهر مقدس مصر باستان ممفیس) در دوران سلسله سوم ایجاد شد. به این هرم پلکانی نیز میگویند، زیرا برخلاف هرم «واقعی»، مانند هرم بزرگ جیزه، از شش لایه سنگی پلکانی تشکیل میشود که پلکانی را تا بالا تشکیل میدهند.
مصر شناسان بر این باورند که این طرح به عنوان پلکانی غولپیکر عمل میکرد که روح فرعون متوفی میتوانست از طریق آن به آسمان صعود کند، اگرچه ما به طور قطع نمیدانیم.
هرم بزرگ و هرم خفرع بزرگترین اهرامی هستند که تا به حال در مصر کشف شدند و آنها همان چیزی هستند که معمولاً وقتی در مورد “اهرام” فکر میکنیم، تصور میکنیم.
چند اهرام در مصر وجود دارد؟
دقیقاً مشخص نیست که چه تعداد اهرام در مصر وجود دارد. این به دلایل مختلفی است، از جمله اینکه بسیاری از هرمها کوچک و برخی ضعیف بودند، به این معنی که به آرامی فرو ریختهاند یا در اثر زمان فرسایش یافتهاند. تعدادی اهرام نیز در زیر ماسهها فرو رفتهاند. به همین دلیل، ما همیشه در حال کشف اهرام جدید هستیم!
در سال 1842، کارل ریچارد لپسیوس، مصر شناس پروس، اولین فهرست مدرن از اهرام را ایجاد کرد. این فهرست که به فهرست اهرام لپسیوس معروف است، 67 هرم را به تفصیل شرح میدهد. از آن زمان، اهرام بسیار بیشتری کشف شدهاند و بنابراین پاسخ به تعداد اهرام مصر تغییر میکند. تخمین فعلی تعداد اهرام مصر 118 یا 138 است. بسیاری از اهرام یافت شده در وضعیت بسیار بدی هستند یا در زیر شنها مدفون شدهاند. به همین دلیل، اهرام مصر در نگاه اول میتوانند شبیه انبوهی از آوار باشند.
همه اهرام مصر، به استثنای هرم کوچک سلسله سوم در زاویت المایتین، در ساحل غربی رود نیل یافت میشوند. بیشتر این اهرام در مجموعه2ای از میدانهای هرمی در کنار هم قرار میگیرند.
در اینجا برخی از مهمترین میدانهای هرمی در مصر اشاره میکنیم:
ابوروش
شمالیترین هرم مصر، هرم جدفره است. این هرم که متعلق به پسر و جانشین فرعون، خوفو بود، اکنون تقریباً به طور کامل ویران شده است.
جیزه
فلات جیزه شاید مشهورترین مکان اهرام مصر باشد. هرم خوفو که به «هرم بزرگ» نیز معروف است، و همچنین هرم خفره که کمی کوچکتر است و هرم منکائوره، در این شهر قرار دارد. همچنین مجموعهای از بناهای (ساختمانهای) ماهوارهای نسبتاً کوچکتر در فلات جیزه وجود دارد که به «اهرام ملکه» معروف هستند. علاوه بر این، فلات جیزه جایی است که ابوالهول بزرگ جیزه را خواهید دید.
ابوصیر
اهرام ابوسر کوچکتر از اهرامی هستند که در سالهای قبل ساخته شدهاند و با کیفیت پایینتری از سنگ آهک محلی به وجود آمدهاند. سه اهرام بزرگ در ابوسیر آنهایی هستند که به نیوسره، نفریرکاره کاکای و ساهور تعلق دارند.
دهشور
به طور گسترده اعتقاد بر این است که محوطه هرم داشور مهمترین میدان هرمی در مصر خارج از جیزه و سقاره است. هرم اسنفرو که به هرم خمیده نیز معروف است در دهشور قرار دارد.
6 حقیقت جالب درباره اهرام مصر
در زمانهای قدیم، اهرام مصر در اصل با پوششی از سنگ آهک سفید پوشیده شده بودند که باعث میشد در نور خورشید به خوبی بدرخشند.
سالانه 14 میلیون نفر از این هرم باورنکردنی بازدید می کنند.
همه اهرام مصر نوک تیز نیستند! برخی از نمونههای اولیه دارای قسمت بالایی صاف و کنارههای پلکانی هستند.
متون هرمی قدیمیترین متون مذهبی شناخته شده در جهان هستند.
بالا رفتن از اهرام بزرگ ممنوع است
آخرین اهرام مصر از آجرهای گلی ساخته شده است.
سخن آخر
اهرام مصر که به دست مصریان باستان ساخته شده است یکی از عجایب هفتگانه جهان محسوب میشود که انسان را غرق در شگفتی و تحسین میکند. این ساخته دست بشر در بیابانهای کشور مصر پراکنده شدهاند و بعضی از آنها هم از بین رفتهاند. پیشنها میکنم حتما برای تماشا این اهرام به مصر سفر کنید.ممنون که تا پایان مقاله ما را همراهی کردید.