مقدمه
سالک سگ یک بیماری است که توسط یک انگل ایجاد می‌شود. این انگل تک سلولی است که وارد جریان خون سگ‌ها می‌شود و منجر به بیماری‌های جدی می‌شود. همچنین میتواند گربه‌ها و انسان‌ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
پشه خاکی و سایر حشرات انگل را منتقل می‌کنند. آنها هنگام گاز گرفتن سگ، گربه یا انسان، ارگانیسم‌های میکروسکوپی را رسوب می‌دهند. سالک سگ میتواند برای مدت بسیار طولانی انکوبه شود. سگ‌ها ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از آلوده شدن علائمی از خود نشان ندهند. انتقال بیشتر در آب و هوای گرمسیری، به ویژه در مدیترانه، آمریکای جنوبی و مرکزی، خاورمیانه و جنوب مکزیک رایج است. مواردی نیز در اوهایو، اوکلاهما و تگزاس وجود داشته است.
بیشتر بخوانید: حیوانات خانگی و تغییر سبک زندگی
سالک سگ چیست؟
سالک سگ یا لیشمانیوز(leishmaniasis) یک بیماری ناشی از یک انگل تک یاخته (تک سلولی) است که در سگ‌ها، گربه‌ها و برخی از جوندگان در بسیاری از نقاط جهان و بیشتر در مناطق روستایی یافت می‌شود. این انگل توسط پشه خاکی گزنده کوچک منتقل می‌شود. این یک بیماری مهم است که باید از آن آگاه بود زیرا انسان نیز میتواند به لیشمانیوز مبتلا شود. این یک بیماری مهم است که باید از آن آگاه بود زیرا انسان نیز میتواند به سالک سگ مبتلا شود. لیشمانیوز میتواند یک یا دو نوع عفونت ایجاد کند، عفونت پوستی (پوستی) و عفونت احشایی (ارگان).
چه چیزی باعث لیشمانیوز می‌شود؟
انگل‌های لیشمانیا باعث بیماری لیشمانیوز می‌شوند. آنها در انسان‌ها و حیوانات از جمله سگ، گربه، پوسوم، جوندگان و روباه زندگی می‌کنند.
علائم بالینی لیشمانیوز چیست؟
علائم بالینی شکل احشایی عبارتند از تب، بی‌اشتهایی، ضعف، کاهش استقامت، کاهش وزن شدید، اسهال، استفراغ، افزایش نوشیدن و ادرار و خونریزی از بینی. در حدود یک سوم سگ‌ها غدد لنفاوی متورم و طحال بزرگ می‌شود و به سمت نارسایی کلیه پیشرفت می‌کنند. درد عضلانی، التهاب مفاصل و تورم بیضه‌ها نیز ممکن است وجود داشته باشد.
حدود یک سوم سگ‌ها دچار تورم غدد لنفاوی و بزرگ شدن طحال می‌شوند و به سمت نارسایی کلیه پیش می‌روند.
علائم بالینی فرم پوستی معمولاً شامل ضخیم شدن و سفت شدن بافت‌های پوزه و کف پا است که هیپرکراتوز نامیده می‌شود. بسیاری از سگ‌ها با پیشرفت بیماری رنگدانه یا رنگ تیره این بافت‌ها را از دست می‌دهند. گره‌ها یا توده‌های سخت ممکن است در پوست ایجاد شوند و پوشش اغلب با نواحی ریزش مو کدر و شکننده به نظر می‌رسد. ناخن ها ممکن است بلند شوند و به طور غیر طبیعی منحنی شوند.
تقریباً تمام سگ‌هایی که به سالک مبتلا می‌شوند، به شکل احشایی این بیماری مبتلا می‌شوند. نود درصد از این سگ‌ها نیز درگیری پوستی خواهند داشت. شکل جلدی لیشمانیوز بیشتر گربه‌ها را هم مبتلا می‌کند.
بر اساس علائم بالینی و تست‌های تشخیصی، چهار مرحله طبقه بندی شده سالک سگ وجود دارد:
- مرحله 1: بیماری خفیف با تغییرات کم یا بدون تغییرات در عملکرد خون.
- مرحله 2: بیماری متوسط با آنتی بادی‌های مشاهده شده در خون همراه با افزایش پروتئین و کم خونی خفیف. علائم شامل تغییرات پوستی، کاهش وزن و خونریزی از بینی است.
- مرحله 3: بیماری شدید با تغییرات مرحله 2 و همچنین علائم شدیدتر از جمله بیماری کلیوی، التهاب چشم، بزرگ شدن غدد لنفاوی و بزرگ شدن طحال.
- مرحله 4: بیماری بسیار شدید با علائم بالینی شدیدتر از جمله دشواری در تنفس و کار خون مطابق با نارسایی کلیه.
سالک در سگ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بهتر است فوراً به لیشمانیوز در سگ خود مشکوک نباشید. دوره کمون طولانی به این معنی است که علائم مدتی پس از قرار گرفتن در معرض انگل ظاهر می‌شود. شما ممکن است بیماری سگ خود را به ملاقات قبلی از محلی که لیشمانیوز در آن شایع است مرتبط نکنید.
لیشمانیوز بر اساس سابقه پزشکی و سفر سگ (به ویژه سفر به منطقه‌ای با لیشمانیوز آندمیک) و علائم بالینی تشخیص داده می‌شود. آزمایش خون و ادرار معمولا همراه با بیوپسی بافت انجام می‌شود. گاهی اوقات، این ارگانیسم را می‌توان در آسپیراسیون غدد لنفاوی یا اسمیر ایجاد شده از ضایعات پوستی یافت، اما این ارگانیسم‌ها خیلی حساس نیستند. آزمایش خون PCR را می‌توان به آزمایشگاه فرستاد. این آزمایش بیشترین شانس را برای تشخیص لیشمانیوز دارد اما 100% قطعی نیست. بسته به مدت زمانی که سگ آلوده است ممکن است آنتی بادی در خون مشخص شود. در صورت آسیب دیدن اندام‌های خاص، آزمایشات خون عمومی ممکن است منعکس کننده تغییرات باشند. دامپزشک شما میتواند در این فرآیند به شما کمک کند.
آیا درمانی برای لیشمانیوز در سگ‌ها وجود دارد؟
برخی از داروها می‌توانند لیشمانیوز سگ را درمان کنند. دوره درمان 6 تا 12 ماه طول خواهد کشید. در حالی که علائم را برطرف می‌کند، نمی‌تواند انگل‌ها را از بین ببرد. ممکن است سگ شما در آینده دوباره علائمی را تجربه کند. اگر این اتفاق بیفتد، باید دوباره تحت درمان قرار گیرند.
در برخی موارد، بیماری میتواند بسیار پیشرفته باشد که درمان موثر نباشد. اگر سگ شما برای درمان بیش از حد بیمار است، می‌توانید با دامپزشک خود در مورد گزینه‌های خود صحبت کنید.
هدف از درمان رفع علائم بالینی سالک است. درمان‌های زیادی وجود دارد که اغلب به صورت ترکیبی استفاده می‌شوند.
سدیم استیبوگلوکونات استفاده می‌شود اما به سختی به دست می‌آید. درمان‌های جایگزین شامل آنتی‌مونیت مگلومین، آلوپورینول با یا بدون دومپریدون و ماربوفلوکساسین است. درمان‌های حمایتی شامل مایعات داخل وریدی، رژیم‌های درمانی خاص و آنتی بیوتیک‌ها (در صورت عفونی شدن ضایعات پوستی) است. ضایعات پوستی منفرد را می‌توان با جراحی برداشت. متاسفانه هیچ درمانی وجود ندارد و این بیماری در سگ‌ها ممکن است عود کند.
چگونه از سالک سگ پیشگیری کنیم؟
لیشمانیوز میتواند انسان را نیز مبتلا کند. سگ‌ها نمی‌توانند بیماری را به انسان منتقل کنند، بنابراین خطری برای دست زدن به سگ بیمار وجود ندارد. اگر حشره حیوان آلوده را نیش بزند، خطر ایجاد می‌شود. این حشره میتواند انگل را به موجود بعدی که نیش می‌زند، از جمله افراد منتقل کند.
اگر در منطقه‌ای با لیشمانیوز شناخته شده زندگی می‌کنید، می‌توانید خطر ابتلا به آن را با استفاده از حشره‌کش‌ها برای دفع پشه خاکی کاهش دهید. اسپری‌ها یا لوسیون‌های موضعی وجود دارد که می‌توانید روی پوست یا سگ‌تان استفاده کنید تا حشرات شما و حیوان خانگی‌تان را نیش نزنند. اجتناب از مناطق دارای پشه خاکی به کاهش خطر کمک می‌کند.
اتحادیه اروپا و برزیل واکسن‌هایی را تایید کرده‌اند که از لیشمانیوز در سگ‌ها جلوگیری می‌کند. واکسن‌های دیگری نیز در حال توسعه هستند.
آیا انسان از سگ میتواند به سالک مبتلا شود؟
نه، شما نمی‌توانید لیشمانیوز را مستقیماً از سگ یا هر حیوان دیگری دریافت کنید. اما شواهدی وجود دارد که سگ‌ها می‌توانند سگ‌های دیگر را آلوده کنند. از آنجایی که میتواند از طریق نیش پشه خاکی از سگ به انسان سرایت کند، همچنان مهم است که از آلوده شدن سگ‌ها جلوگیری شود.
عوارض لیشمانیوز
عوارض سالک میتواند جدی یا تهدید کننده زندگی باشد، به ویژه برای انواع احشایی و مخاطی. آنها عبارتند از:
عفونت‌های باکتریایی
عفونت‌های ثانویه نیز نامیده می‌شوند، اینها می‌توانند زخم را بدتر کنند. آنها می‌توانند به باکتری‌ها اجازه دهند تا به عمق بدن شما نفوذ کنند که میتواند منجر به بیماری‌های جدی شود.
جای زخم
لیشمانیوز پوستی و مخاطی میتواند باعث آسیب دائمی به پوست، دهان و بینی شما شود، از جمله زخم‌های شدید شود.
عود کردن بیماری سالک
علائم برخی از افراد با درمان از بین می‌رود تا بعداً عود کند. زخم‌های پوستی که عود می‌کنند، لیشمانیوز تکرار می‌شوند. اگر این اتفاق بیفتد به درمان اضافی نیاز خواهید داشت.
سوراخ شدن یا فروپاشی سپتوم
لیشمانیوز مخاطی میتواند باعث ایجاد سوراخی در بافت بین راه‌های بینی شما (سپتوم) شود. ممکن است ساختار بینی شما خراب شود. این میتواند باعث تغییر شکل، عفونت و مشکلات تنفسی شود.
پنومونی یا عفونت های دستگاه گوارش (معده-روده‌ای)
لیشمانیوز مخاطی و احشایی میتواند منجر به عفونت در سایر اندام‌های بدن شما شود.
عوارض اضافی لیشمانیوز احشایی عبارتند از:
لیشمانیوز پوستی پس از کالاآزار (PKDL)
PKDL یک بثورات بزرگ و ناهموار روی صورت یا سایر نواحی پوست شما است. ممکن است در زمانی که سالک احشایی دارید یا پس از بهبودی ظاهر شود. میتواند مدت طولانی دوام بیاورد و باعث ایجاد زخم‌های شدید شود.
خونریزی شدید
خونریزی بیش از حد میتواند کشنده باشد.
لنفوهیستوسیتوز هموفاگوسیتیک
این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که باعث آسیب اندام می‌شود.
سپسیس
سپسیس یک واکنش تهدید کننده زندگی به یک عفونت شدید است.
چگونه از خودم در برابر سالک سگ مراقبت کنم؟
از پزشک خود در مورد راه‌های مراقبت از خود تا زمان بهبودی بپرسید. اگر مبتلا به لیشمانیوز جلدی هستید، پزشک به شما می‌گوید که چگونه زخم‌های خود را تا زمان بهبودی تمیز کرده و از آنها مراقبت کنید. با تمام انواع لیشمانیوز، مراقب علائم بازگشت علائم خود باشید، حتی پس از اینکه احساس بهتری کردید.
چه زمانی باید به یک پزشک مراجعه کنم؟
- اگر در منطقه ای زندگی می‌کنید که لیشمانیا در آن شایع است و علائم دارید.
- اگر زخمی دارید که مدت زیادی طول می‌کشد تا بهبود یابد.
- اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، در صورت مشاهده علائم عفونت با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر پشه خاکی من را گزید، آیا باید به پزشک مراجعه کنم؟
فقط در صورت بروز علائم پس از گزش مگس، باید به یک پزشک مراجعه کنید. همه پشه‌های خاکی ناقل بیماری نیستند. برای بدن افراد معمول است که با عفونت لیشمانیا بدون بیمار شدن مبارزه کند. تا زمانی که سیستم ایمنی ضعیفی نداشته باشید، اگر بیمار نشوید، معمولاً پزشک نیازی به درمان شما ندارد.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
- اگر علائم بیماری جدی دارید، از جمله:
- تب شدید (بیش از 103 درجه فارنهایت / 40 درجه سانتیگراد) که پایین نمی‌آید.
- دشواری در تنفس.
- شکم به میزان قابل توجهی متورم است.
- زردی پوست یا چشم (یرقان).
- آبی رنگ پوست، لب‌ها یا ناخن‌ها (سیانوز، نشانه‌ای از کم بودن اکسیژن در خون شما).
سخن آخر
لیشمانیوز یا سالک میتواند باعث زخم‌هایی شود که التیام نمی‌یابند و باعث بیماری تهدیدکننده زندگی می‌شود. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید یا در حال سفر به منطقه‌ای هستید که لیشمانیا در آن شایع است، برای محافظت از خود اقدامات احتیاطی انجام دهید. اگر علائم لیشمانیوز یا زخمی دارید که بهبود نمی‌یابد یا بدتر می‌شود به پزشک مراجعه کنید. اکثر افرادی که قبل از اینکه به بیماری جدی مبتلا شوند تحت درمان قرار می‌گیرند، می‌توانند به طور کامل بهبود یابند. ممنون که تا پایان مقاله همراه ما بودید.
